Gurukly Depe
W 2010 roku Polska Misja Archeologiczna w Iranie i Azji Środkowej Uniwersytetu Warszawskiego rozpoczęła wykopaliska na stanowisku Gurukly Depe w oazie Serachs, w południowym Turkmenistanie.
Stanowisko archeologiczne Gurukly Depe składa się z dwóch części:
- sztucznego wzgórza (depe) o powierzchni 2,8 ha i wysokości 13 m, kryjącego pozostałości zabudowy okresu partyjskiego i sasanidzkiego (III w. p.n.e. – VII w. n.e.),
- pozostałości wczesno-muzułańskiego miasteczka Gurukly Shaheri rozciągających się na południe i na wschód od depe.
Depe ma kształt dość regularnego prostokąta (160 × 130 m) o zróżnicowanej jeśli chodzi o wysokość powierzchni. Morfologia stanowiska zdaje się sugerować, że mamy do czynienia z charakterystyczną dla środkowoazjatyckich oaz ufortyfikowaną osadą, qala, z domami kilku rodzin i siedzibą właściciela ziemskiego, która zazwyczaj góruje nad resztą zabudowań i jest oddzielona od nich murem obronnym. Wydaje się, że pozostałości takiej rezydencji powinny się znajdować w południowo-zachodniej części stanowiska, tam bowiem jego powierzchnia osiąga najwyższa wysokość. Przypuszczenie to musi być jednak potwierdzone przez wykopaliska. Nie wiemy też jeszcze jaką funkcję miały zabudowania we wschodniej, niższej części stanowiska, gdzie dwa sezony badań odsłoniły dość pokaźny, 1,7 m grubości, mur i przylegające doń pomieszczenia.
 |
 |
Do ciekawych drobnych zabytków znalezionych na stanowisku należą pochodzące z okresu sasanidzkiego złoty pierścień, pieczęć stemplowa i terakotowa forma figurki bodhisattwy, osoby dążącej do osiągnięcia stanu Buddy, czyli oświecenia. Obecność formy wydaje się wskazywać, że na terenie osady lub w jej okolicy mieszkali wyznawcy Buddy.
Mamy nadzieję, że kolejne sezony pozwolą lepiej poznać zarówno architekturę stanowiska jak i określić czym zajmowali się mieszkańcy osady.
Lokalizacja stanowiska – 36˚36΄56˝ N; E 61˚13΄37˝ E
Więcej o stanowisku Gurukly Depe:
